Nỗi lo mất dáng của phụ nữ sau sinh

Thạc sĩ, bác sĩ Lê Thị Kiều Dung, Trưởng khoa Phụ Sản, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM, nhìn nhận ở thời đại nào phụ nữ đều mong có được vóc dáng thon gọn, gợi cảm. Đặc biệt sau khi sinh nở, bên cạnh việc chăm sóc con cái, người mẹ luôn canh cánh nỗi lo làm sao lấy lại vóc dáng như trước khi có thai.

Một trong những lý do khiến thai phụ tăng cân xuất phát từ nỗi lo thai nhi không đủ cân, suy dinh dưỡng nên người mẹ cố gắng ăn rất nhiều khi mang thai và cả thời kỳ hậu sản. Tuy nhiên, theo bác sĩ Dung, không có mối liên quan tỷ lệ thuận giữa mức độ tăng cân của mẹ và trọng lượng thai nhi. Thực tế nhiều trường hợp mẹ tăng cân rất nhiều nhưng thai lại nhẹ cân, suy dinh dưỡng, ngược lại có những trường hợp mẹ tăng cân ít nhưng con khá to.

Bác sĩ Dung từng điều trị cho một một thai phụ 35 tuổi ở TP HCM tăng cân nhiều trong thai kỳ nhưng con vẫn suy dinh dưỡng. Chị này lấy chồng 8 năm tôi mới có thai nên được gia đình chăm sóc rất kỹ, bồi dưỡng đủ chất dinh dưỡng với mong muốn đứa trẻ sinh ra khỏe mạnh, thông minh. Người phụ nữ không dám đi lại nhiều vì sợ động thai nên cuối thai kỳ tăng cân  đến 22 kg. Khi lâm bồn, chị bị tiền sản giật nên phải mổ lấy thai, bé chỉ nặng 2,5 kg. Để có nhiều sữa cho con bú, sản phụ cố gắng ăn nhiều mà không dám tập bất cứ môn thể thao nào. Đến nay sau một năm sinh con, người mẹ đến gặp bác sĩ nhờ tư vấn giảm cân. 

Bác sĩ Dung đang tư vấn cách giảm cân cho một người mẹ. Ảnh: NP.

Bác sĩ Dung khuyên phụ nữ sau sinh muốn lấy lại vóc dáng như trước cần lưu ý một số vấn đề. Thứ nhất, không để tăng cân quá mức trong khi mang thai. Muốn thai nhi phát triển tốt, thông minh, khỏe mạnh, mẹ cần có chế độ ăn hợp lý, đủ chất chứ không phải ăn số lượng nhiều hơn. Nên ăn thịt, cá, trứng, sữa rau quả tươi và hạn chế đường, tinh bột, chất béo. Không nên để tăng cân quá nhiều, cần giữ ở mức tăng hợp lý từ 8 đến 12 kg trong suốt thai kỳ, trung bình tăng từ 1 đến 1,5 kg mỗi tháng. Việc tăng cân quá nhiều sẽ khiến chị em khó giảm cân sau sinh, da giãn nhanh, rạn da, bụng nhão chảy xệ, hông to, eo to, khó lấy lại vóc dáng cân đối.

Thứ hai, việc giảm cân sau sinh cần phải có kế hoạch, nhắm đến mục tiêu trở về cân nặng như trước khi có thai trong vòng 6 tháng sau sinh. Thông thường chỉ sau 6 tuần, hầu hết sản phụ giảm được nửa số cân đã tăng trong lúc mang thai. Một nửa còn lại sẽ giảm tiếp trong vài tháng sau đó. Trong thời gian hậu sản (6 tuần đầu), cơ thể cần thời gian để hồi phục, hãy tự cho phép mình nghỉ ngơi 6 tuần trước khi bắt đầu cố gắng lấy lại vóc dáng. Nếu cho con bú, nên chờ sau 2 tháng hãy bắt đầu kế hoạch giảm cân. Mục tiêu giảm từ 500 đến 700 g mỗi tuần là hợp lý.

Chị em cần có chế độ ăn uống hợp lý, đặt mục tiêu giảm 500 calories mỗi ngày, kết hợp với thời khóa biểu tập thể dục đều đặn. Bí quyết giảm cân an toàn là không bỏ bữa, nên chia thành từ 5 đến 6 bữa ăn nhỏ mỗi ngày với những thức ăn đủ dinh dưỡng nhưng ít năng lượng, thay vì chỉ ăn 3 bữa chính với lượng thực phẩm nhiều. Cách chia làm nhiều bữa nhỏ ít năng lượng sẽ giúp ổn định lượng đường trong máu, tránh nguy cơ bị tiểu đường, béo phì.

Chị em nên tập thói quen ăn sáng vừa giúp cung cấp năng lượng khởi đầu ngày mới vừa tránh cảm giác mệt mỏi sau đó. Cần ăn chậm, chọn thực phẩm và sữa ít chất béo. Bổ sung các món ăn vặt lành mạnh như trái cây, rau quả, ví dụ táo, cam,bưởi, ổi, chuối, cà rốt… vừa ít béo lại giàu sinh tố và chất xơ. Uống nhiều nước, khoảng 8 đến 9 ly nước mỗi ngày giúp cơ thể tống xuất chất béo. Lưu ý: Hạn chế nước có ga, nước ép trái cây, nước có đường và năng lượng. Khi chế biến nên ưu tiên món luộc hoặc nướng thay vì chiên, xào. Hạn chế ăn nhiều tinh bột, đồ ngọt và béo.

Cho con bú cũng giúp cơ thể người mẹ đốt cháy calories và giảm cân. Giảm từ 500 đến 700 g mỗi tuần không ảnh hưởng tới lượng sữa mẹ cũng như sức khỏe sản phụ. Bác sĩ lưu ý, quá trình giảm cân không nên vội vàng mà áp dụng chế độ ăn kiêng khem không đủ chất hoặc hạn chế một số loại thức ăn và chất dinh dưỡng. "Các vấn đề thường gặp sau sinh như bụng nhão, hông to, eo to hơn trước khi có thai sẽ được cải thiện nhanh hay chậm tùy thuộc vào yếu tố cơ địa. Thực tế có một số phụ nữ không thể trở về chính xác cân nặng và vóc dáng như trước khi mang thai, do vậy hãy đặt mục tiêu phù hợp với tình trạng thực tế của mình'', bác sĩ nói.

Lưu ý: Tập thể dục thể thao là điều kiện cần để phụ nữ giữ được sức khỏe, vóc dáng thon gọn. Tuy nhiên tập luyện cường độ cao có thể gây mệt mỏi hoặc đau nhức xương ở phụ nữ sau sinh. Do vậy bác sĩ Kiều Dung khuyên sản phụ cần có tập thể dục vừa sức, đều đặn kết hợp với chế độ ăn hợp lý là cách giảm cân tốt nhất. Tập thể dục sẽ giúp giảm mỡ thay vì giảm cơ. Ăn ít hơn một chút nhưng vận động nhiều hơn một chút mỗi ngày là bí quyết giảm cân đơn giản nhất. Có thể chọn một môn thể thao nhẹ nhàng hoặc yoga đều được.

Ở góc độ khác, thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Tố Thư khuyến cáo sai lầm phổ biến của phụ nữ sau sinh là ăn nhiều tinh bột, thịt, cá kho mặn mà ít rau xanh và trái cây tươi dẫn đến thiếu hụt vitamin và khoáng chất, chế độ ăn ít chất xơ, nhiều gia vị khiến người mẹ dễ bị táo bón. Một số chị em lại ăn quá nhiều chất đạm, béo nhưng hầu như không vận động khiến cơ thể ứ trệ, tiêu hóa kém làm giảm sức khỏe và sức đề kháng. Do vậy, bác sĩ lưu ý phụ nữ sau sinh chỉ cần giữ chế độ ăn uống lành mạnh, hợp lý, ít chất béo, đồng thời nghỉ ngơi và tập luyện đều đặn, không nên kiêng khem quá mức mà ảnh hưởng đến sức khỏe và sữa mẹ.